فایل دانشگاهی –
بررسی عوامل تعیین کننده تصمیم سزارین در برابر زایمان طبیعی در زنان …
تاریخچه و سابقه عمل جراحی سزارین ریشه در تاریخ کهن و اسطورهها دارد، بهطوری که در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی میخوانیم که رستم، قهرمان ملی با راهنمایی سیمرغ از طریق شکافتن پهلوی مادرش رودابه متولد شده است. در شاهنامه کار «سزارین» روی رودابه مادر رستم به‌وسیله ثریت پزشک نامدار ایران و دانشمند بزرگ دیگر ایرانی به نام شئن مَرِغ انجام شد. آنان با به کار بردن شیره هئوم ، خنجری را گند زدایی کرده و پهلوی رودابه را شکافتند و بچه را بیرون آورده و پارگی را دوختند (نجم‌آبادی،۱۳۵۳). درمورد زایمان غیرطبیعی یا سزارین جالب است بدانید که ایرانیان باستان آگاهی بسیاری نسبت به آن داشته‌اند که فردوسی نیز اشاره ای به آن کرده است. بیامد یکی موبدی چرب دست مر آن ماه رخ را به می کرد مست بکافید بی‌رنج پهلوی ماه بتابید مر بچه را سر ز راه چنان بی‌گزندش برون آورید که کس در جهان این شگفتی ندید ۲-۳ مقایسه‌ی معایب و مزایای زایمان طبیعی و سزارین در بارداری‌هایی که مشکلات مربوط به جنین وجود دارد، مثل پرزانتاسیون یا نمایش نامناسب، رشد بیش از حد جنین، حاملگی‌های متعدد، ناهنجاری‌های ساختاری در جنین، پرولاپس (سقوط) بند ناف، جداشدگی جفت و عفونت‌های ویروسی مادر ( مثل HIV یا هرپس فعال) انجام سزارین مداخله‌ای است که می‌تواند باعث نجات زندگی جنین شود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سزارین می‌تواند خطر بروز اختلالات لگن را در زنان کاهش دهد، مثل بی‌اختیاری ادرار و پرولاپس (پایین‌افتادگی) اندام لگنی، و نیز می‌تواند میزان مرده‌زایی در اثر علل نامشخص و مرگ و میر نوزادی در اثر پرولاپس بند ناف، کوریوآمنیوتیس، اختلال در ضربان قلب جنین و پرزانتاسیون بریچ را در مقایسه با زایمان واژینال کاهش دهد. این علل تا اندازه‌ای در افزایش میزان سزارین نقش داشته‌اند. اجتناب از ایجاد درد و اضطراب حین زایمان، کاهش نگرانی والدین در مورد سلامت نوزاد و امکان تنظیم برنامه‌ی زایمان، سایر مزایای زایمان سزارین انتخابی می‌باشند (Anthony,2007). زایمان طبیعی با استفاده از فرآیندهای تهاجمی و سزارین اورژانس، که ممکن است هنگام وضع حمل لازم شود، در مقایسه با سزارین انتخابی، خطر بیشتری دارد. از سوی دیگر، با این‌که میزان ایمنی زایمان طبق درخواست مادر افزایش یافته است، هم‌چنان یک روند جراحی شکمی است که می‌تواند به آسیب‌های کوتاه مدت و بلند مدت منتهی شود. هم‌چنین میزان مرگ و میر و ابتلا به عوارض بعد از جراحی در آن بالاتر بوده و زایمان‌های بعدی نیز باید به صورت سزارین انجام شود (Nilstun et al.,2008) بر اساس موارد گزارش شده، زایمان طبیعی می‌تواند باعث آسیب کف لگن و بی‌اختیاری ادراری کوتاه مدت شود، اما ارتباط احتمالی و علائم بالینی گزارش نشده است. اجتناب از درد حین زایمان نیز به عنوان یک نفع بالقوه برای مادر گزارش شده است، اما با تسکین درد در زایمان طبیعی، این مسئله مورد سؤال قرار می‌گیرد. در سزارین انتخابی می‌توان برنامه‌ریزی بهتری داشت و نیز عدم اطمینان نسبت به زمان شروع درد اجتناب نمود. سزارین برای جنین نسبتاً بی‌خطر است، اما بدون خطر نیز نمی‌باشد، از جمله خطرات آن افزایش بروز مشکلات تنفسی و طول مدت اقامت در بیمارستان است. این خطرات باید با خطرات زایمان واژینال مقایسه شود. ممکن است تغذیه با شیر مادر در سزارین به نحو مطلوبی انجام نشود، البته داده‌های دقیقی در این مورد در دسترس نیست (Nilstun et al., 2008). بر اساس پژوهش‌های دیگری که انجام شده، پیامدهای مضری که ممکن است برای نوزاد در سزارین قبل از موعد پیش آید عبارتند از افزایش خطر زایمان پیش از موعد، تولد نوزاد با وزن کم، مرده زایی و مرگ نوزاد در بارداری‌های بعدی (Anthony, 2007). از سویی دیگر، پیامدهای نامطلوب سزارین برای مادر عبارتند از: عفونت در مادر و سپسیس[۶]، عوارض بیهوشی، ترومبوآمبولی [۷]و عوارض آن، خونریزی رحم که مستلزم تزریق خون است، آسیب مجرای ادراری. مدت بستری و زمان بهبودی نیز بیشتر از زایمان طبیعی است. به این دلیل، زایمان طبیعی به عنوان شیوه‌ی انتخابی زایمان در نظر گرفته شده است، و در صورت انجام سزارین، باید دلیلی برای آن وجود داشته باشد (Harris,2001). ۲-۴ مقایسه‌ی میزان سزارین در جهان و کشور در جدول شماره ۲-۱ رتبه‌بندی کشورها بر حسب میزان سزارین در سال ۲۰۰۸ گزارش شده است، این رتبه‌بندی از کمترین میزان سزارین به بیشترین میزان سزارین را نشان می‌دهد. همان‌گونه که مشاهده می‌کنید کشور چاد با میزان ۴/۰ درصد و بورکینافاسو با میزان ۷/۰ کمترین میزان‌های سزارین را دارا هستند، و بیشترین میزان سزارین متعلق است به کشور برزیل با ۹/۴۵ درصد، سپس جمهوری دومنیک و ایران با ۹/۴۹ درصد میزان سزارین، در جایگاه بعدی قرار دارند. جدول۲-۱: رتبه‌بندی کشورها بر حسب میزان سزارین در سال ۲۰۰۸ Source: Gibbons, L. et al., (2010),p1 در جدول شماره ۲-۲ روش زایمان و مراقبت پس از زایمان در زنانی که در دو سال قبل از مطالعه شاخص‌های چندگانه سلامت و جمعیت در ایران، زایمان زنده داشتند بر حسب کل کشور، مناطق شهری و روستایی و به تفکیک استان در سال ۱۳۸۹ آورده شده است. همان‌طورکه مشاهده می‌شود در کل کشور، زایمان‌ها در بخش دولتی ۹۵/۸۲ درصد، در بخش خصوصی ۲۹/۱۲ درصد، و در منزل ۷۹/۳ درصد، سایر و بین راه ۸۷/۰ می‌باشد، که از این بین ۴۵/۵۴ درصد به صورت طبیعی زایمان کرده‌اند و ۵۵/۴۵ درصد سزارین داشتند. در مناطق شهری زایمان‌ها در بخش دولتی ۷۶/۷۹ درصد، در بخش خصوصی ۱۸/۱۷ درصد، در منزل ۹۱/۱ درصد، سایر و بین راه ۱۵/۱ بوده است، که از این تعداد ۶۰/۴۸ درصد به صورت طبیعی و ۴۰/۵۱ درصد به صورت سزارین وضع حمل کرده‌اند. در مناطق روستایی۵۵/۸۸ درصد در بخش دولتی، ۹۸/۳ درصد دربخش خصوصی، ۰۹/۷ درصد در منزل و ۳۷/۰ درصد سایر و بین راه زایمان داشتند که از این بین ۳۲/۶۴ درصد زایمان طبیعی و ۶۸/۳۵ درصد سزارین داشتند. بیشترین میزان سزارین متعلق به استان گیلان با ۵۳/۶۷ درصد است، سپس استان مازندران با ۱۴/۶۶ درصد و بعد از آن قزوین با ۵۰/۶۲ درصد و استان اصفهان ۸۳/۶۰ است. کمترین میزان سزارین در بین استان‌های کشور متعلق است به استان سیستان و بلوچستان با میزان سزارین ۲۱/۱۱ درصد و نکته‌ی قابل توجه در مورد این استان این است که ۴۲/۳۲ درصد از زایمان‌ها در منزل انجام می‌پذیرد. جدول۲-۲ روش زایمان و مراقبت پس از زایمان در زنانی که در دو سال قبل از مطالعه شاخص‌های چندگانه سلامت و جمعیت در ایران، زایمان زنده داشتند
