سامانه پژوهشی – نقش گردشگری حلال در جذب گردشگران مسلمان- قسمت 17

در اروپا، چندین مؤسسه‌ی مستقل و خصوصی در حال فعالیت هستند، مانند سازمان غذایی مسلمانان و مرجع غذایی حلال در بریتانیا و شورای غذای حلال اروپا در بلژیک. به دلیل این که در حال حاضر قوانین زیادی در رابطه با حلال بودن وجود ندارد، کنترل این قضیه اندکی مشکل خواهد بود. برای جلوگیری از رشد روزافزون غذاهایی که به اشتباه برچسب حلال دارند، شورای صدور مجوز حلال اروپا (AHC-EUROPE) در فوریه‌ی 2010 در شهر بروکسل تأسیس شد (اشپیگل و همکاران، 2012: 113).
در هلند، لوگوی رسمی وجود ندارد، اما از چندین مارک استفاده می‌شود. گوشت حلال به ندرت در سوپرمارکت‌های هلندی وجود دارد. سایر مواد غذایی نیز می‌توانند حلال باشند مانند پنیر، در حالی که لوگوی حلال بر روی آن‌ها نیست. مثال‌هایی از لوگوهای حلال در هلند عبارتند از: حلال طیب توسط شرکت بازرسی و کنترل غذای حلال(HFFIA)، کاملاً حلال و حلال+ توسط مؤسسه‌ی صدور مجوز حلال (TQHCC). برای صدور محصولات حلال از هلند، گاهی اوقات از سایر مؤسسات حلال مانند «قبله» در آلمان کمک گرفته می‌شود. مؤسسات صدور مجوز باید توسط سازمان‌های جهانی و بین‌المللی کنترل و ارزشیابی شوند (همان، 113).
2-9-2-3 بررسی و تأیید
برای کسب اطمینان از این موضوع که محصول طبق شرایط حلال تهیه و تولید شده است، باید به بررسی و تأیید آن پرداخت. مجوزها و برچسب‌ها برای اطمینان دادن به حلال بودن محصول به مشتریان و مصرف‌کنندگان است. قصاب‌های اسلامی به شدت مورد اعتماد هستند و خریدار و قصاب یکدیگر را به خوبی می‌شناسند. همچنین اگرچه قصاب یک مسلمان است، اما مسئول کارهایش در قبال پروردگارش نیز هست (اشپیگل و همکاران، 2012: 113).
رعایت تمامی ضوابط حلال بودن امری بسیار دشوار است. از این روی، ترکیبی از بررسی و کنترل و انجام تست‌های آزمایشگاهی می‌تواند کمک شایانی به این امر کند. به عنوان مثال نحوه‌ی ذبح با ملایمت را می‌توان کنترل و بررسی کرد و استفاده از مواد تشکیل دهنده‌ی حلال را از طریق تست‌های آزمایشگاهی تعیین کرد (همان،113).
2-9-3 استفتائات مراجع تقلید در مورد غذا و نوشیدنی حلال
به منظور اطلاع از موازین دینی در زمینه‌ی غذا و نوشیدنی به استفتائات مراجع عظام مراجعه شده و موارد زیر آورده می‌شود.
2-9-3-1 استفتائات آیت الله مکارم شیرازی در مورد غذا و نوشیدنی حلال
پرسش: میزان و معیار شناخت حیوان حلال گوشت چیست؟
پاسخ: در آیات و روایات به نام آن‌ها اشاره شده، و ضابطه‌ی خاصی ندارد. ولی معمولاً حیوانات گوشتخوار مأکول اللحم نیستند و غالب حیوانات گیاهخوار مأکول‌اللحم هستند.
پرسش: مصرف غذاها یا مایعاتی که به طور طبیعی مقدار بسیار کمی از آن را الکل تشکیل می‌دهد مانند سرکه و یا آبجو بدون الکل چه حکمی دارد؟
پاسخ: هرگاه صدق مشروبات الکلی بر آن نکند اشکالی ندارد.
پرسش: به نظر مبارک نگهداری مشروبات الکلی چه حکمی دارد؟
پاسخ: حرام است و موجب تعزیر می‌باشد، مگر در مواردی که غرض مهمی یا، بخواهند آن را تبدیل به سرکه کنند.
پرسش: آیا رفتن به مجالسی که در آن مشروبات الکلی مصرف و موسیقی پخش می‌شود، جایز است؟
پاسخ: جایز نیست.
پرسش: آیا برای زن مسلمان جایز است مشروب روی میز غذاخوری بگذارد، تا کسانی که آن را حلال می‌دانند مصرف کنند؟
پاسخ: جایز نیست مگر در موارد ضرورت.
پرسش: خوردن گوشت خرگوش چگونه است؟
پاسخ: مطلقاً حرام است.
پرسش: آیا خوردن گوشت خرچنگ حلال است؟
پاسخ: حرام است.
پرسش: آیا خوردن گوشت دلفین و کوسه حلال است؟
پاسخ: در صورتی که فلس نداشته باشد حلال نیست (پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله مکارم شیرازی، 1393).
2-9-3-2 استفتائات آیت‌الله سیستانی در مورد غذا و نوشیدنی حلال
پرسش: ارائه مشروبات الکلی و فروش آن در رستوران چه حکمی دارد؟
پاسخ: حرام است (پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله سیستانی، 1393).
2-10 مفهوم حلال در جاذبه‌ها و رویدادهای گردشگری
طبق دسته‌بندی هادسون (2008: 21) جاذبه‌های گردشگری شامل سرگرمی، جاذبه‌های فرهنگی، جاذبه‌های تاریخی، جاذبه‌های طبیعی و رقابت‌ها می‌شود.
ارائه‌ی تعریفی دقیق برای رویداد امری دشوار است و می توان آن را بسته به شرایط مختلف تعریف‌های گوناگون کرد. اگرچه تعریف‌های متعددی در رابطه با رویدادها وجود دارد اما این مقاله از تعریف (هریس و آلن او تول مک دانل،^[54]،2002) استفاده می‌کند؛ چرا که بیشترین قرابت را از منظر گردشگری دارند (سوفوکلیس، 2007: 1): “یک رویداد خاص رویدادی است که یک بار یا گاهی اوقات خارج از برنامه یا فعالیت‌های عادی می‌افتد. برای مشتریان یا مهمانان، یک رویداد خاص، فرصتی برای گذراندن اوقات فراغت، کسب تجربه‌ی فرهنگی و اجتماعی خارج از انتخا‌ب‌ها و تجربه‌های عادی و روزمره است.”.
رویدادها بر اساس تقاضا، ارزش گردشگران و اثراتشان بر مقصد طبقه‌بندی می‌شوند. رویدادهای بزرگ رویدادهایی هستند که شمار زیادی از بازدیدکنندگان را به خود جذب می‌کنند، مانند جام جهانی فوتبال، یا مسابقات المپیک و … و از سوی دیگر این رویدادها با ایجاد جایگاه ذهنی برای مقاصد میزبان رابطه‌ی مستقیم دارند (همان، 1).
با توجه به این‌که طبق جستجوهای پژوهشگر مقاله‌ای در مورد رعایت موازین حلال در جاذبه‌های گردشگری یافت نشد، با بررسی استفتائات مراجع گرانقدر به ذکر مواردی چند از اح

کام شرعی در مورد برخی از موارد موجود در جاذبه‌ها و رویدادها پرداخته می‌شود :
2-10-1 رقص
2-10-1-1 استفتائات مقام معظم رهبری در مورد رقص
پرسش: آيا رقص محلى در عروسى‏ها جايز است؟ شرکت در اين مجالس چه حکمى دارد؟
پاسخ: رقص مرد بنا بر احتياط واجب حرام است و رقص زن براى زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق كند مثل اين‌‌كه جلسه زنانه تبديل به مجلس رقص شود، محل اشكال است و احتياط واجب در ترك آن است؛ در غير اين‌صورت هم اگر به‌‌ گونه‏اى باشد كه باعث تحريك شهوت شده و يا مفسده‏اى بر آن مترتب شود و يا همراه با فعل حرام (مانند موسيقى و آواز حرام) باشد يا مرد نامحرمى حضور داشته باشد، حرام است؛ و در حكم فوق تفاوتى بين مجلس عروسى و غير آن نيست و شرکت در مجالس رقص هم اگر به عنوان تأييد کار حرام ديگران محسوب شود و يا مستلزم کار حرامى ‏باشد جايز نيست و در غير اين صورت اشکال ندارد.
پرسش: رقص در مجالس زنانه بدون آهنگ موسيقى حرام است يا حلال؟ و در صورتى که حرام باشد، آيا ترک مجلس بر شرکت‌کنندگان واجب است؟
پاسخ: رقص زن براى زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق كند مثل اين‌‌كه جلسه زنانه تبديل به مجلس رقص شود، محل اشكال است و احتياط واجب در ترك آن است؛ در غير اين‌صورت هم اگر به‌‌گونه‏اى باشد که شهوت را تحريک کند و يا مستلزم کار حرام و يا ترتّب مفسده‏اى باشد، حرام است و تَرک آن مجلس به عنوان اعتراض بر کار حرام، چنانچه مصداق نهى از منکر محسوب شود، واجب است.
پرسش: رقص محلى مرد براى مرد و زن براى زن و يا مرد در بين زنان و زن در بين مردان، چه حکمى دارد؟